Kies je voor gelijk of geluk?
‘Willen jullie kiezen voor gelijk, of voor geluk?”, is een vraag die ik regelmatig stel aan scheidende stellen in mijn mediationpraktijk. Dat zeg ik nadat ik ze eerst heb laten weten dat ze allebei gelijk hebben. Op dat moment valt er meestal een stilte en krijg ik van beide aanstaande ex-partners vragende blikken.
Ieder heeft namelijk zijn eigen interpretatie van hetgeen er is gebeurd. En ieder ervaart dat als zijn of haar eigen waarheid. Er zijn ruim 8 miljard waarheden op deze wereld. Ieder ziet de ander door zijn of haar eigen unieke bril.
Die bril is het resultaat van een heel kleurenpalet aan levenservaringen, variërend van pijnlijke, of zelfs traumatische ervaringen tot vreugdevolle belevenissen. Met name deze ervaringen in de vroege jeugd hebben een grote invloed op de kleur van je levensbril waardoor je later als volwassene het leven ervaart en interpreteert. En niet alleen eigen ervaringen, maar ook de ervaringen van je ouders en zelfs voorouders kleuren je kijk op het leven. Vanuit het werk met familiesystemen blijkt dat voorouderlijk trauma nog generaties lang kan doorwerken zonder dat je je daar bewust van bent.
Het zijn met name die pijnlijke of traumatische ervaringen van jezelf of van je (voor)ouders die triggers geven zodra de ander op deze ‘rode knop’ drukt. Als mediator merk ik dat door te constateren dat de emotionele reactie buitenproportioneel is ten opzichte van de gebeurtenis die daartoe aanleiding heeft gegeven.
Emotie als richtingaanwijzer
Een andere aanwijziging dat de ex-partner wordt getriggerd op oud zeer, is wanneer de emotie lang blijft hangen. De primaire, directe emotie duurt over het algemeen niet langer dan een paar minuten. Duurt de emotie (veel) langer, dan is er meestal sprake van een secundaire emotie: dat is een emotie die de primaire emotie afdekt en dus eigenlijk afleidt van het ware gevoel. In mijn praktijk zie ik bijvoorbeeld dat het gevoel van verdriet en rouw over de scheiding vaak wordt afgedekt door boosheid en verongelijktheid richting de ander.
Stellen in scheiding komen zichzelf tegen doordat het gedrag van de ander ‘oud zeer’ oprakelt. In de meeste gevallen zijn ze zich daarvan niet bewust. Ze drukken bij elkaar op de ‘rode knop’ waardoor de onbewuste, oude pijn naar boven komt. En daar begint dan de strijd. Een strijd die helaas alleen maar verliezers kent.
De kunst is nu om hier op een bewuste en volwassen manier mee om te gaan. En dat begint met zelfreflectie. De vraag is dan: Wat is het ín mij dat aanslaat op dat wat mijn ex-partner zegt of doet? Zonder therapeutisch bezig te zijn, kun je hiermee als scheidingsprofessional, hele goede interventies doen, die de ex-partners helpen om niet als een Don Quichot de strijd buiten zich zelf tegen de ander te voeren, maar via innerlijke reflectie te komen tot zelfinzicht.
